جوابیه سازمان حفاظت محیط زیست به روزنامه جهان صنعت:تلاش برای از بین بردن حسرت هامون از دل مردم؛ پوپولیست یا واقعنما؟
سازمان حفاظت از محیط زیست برای نخستین بار در تاریخ، ستاد مبارزه با گرد و غبار را در اوج توفانهای گرد و غبار برگزار کرد تا تمامی مقامات مسئول درد و رنج حاصل از ترک فعلهای مصوبات ستاد را درک کنند. این سیاست بر خلاف نوشته پر از ناامیدی روزنامه جهان صنعت گام رو به جلو برای حل مشکلات هامون است.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، چندی پیش روزنامه جهان صنعت با انتشار گزارشی با تیتر« حسرت هامون» مبنی بر خشکی هامون و گرد و غبار و حقابه هامون منتشر و سفر معاون رئیس جمهور و سازمان حفاظت محیط زیست به سیستان وبلوچستان را اقدامی پوپولیستی تلقی کرد. درحالی که در همین سفر به سیستان و بلوچستان، نماینده وزارت خارجه شرط به رسمیت شناختن طالبان به عنوان دولت مستقل را رهاسازی حقابه هامون معرفی کرد و میتواند ادعا کرد که همین سفر و دستاوردهای آن به سفر طالبان به ایران منجر شد.
در مسئله حقابه هامون نکته قابل توجه وابستگی كامل آب هامون به منابع آب بالادست در كشور همسايه و سياست افغانستان بر كنترل حداكثری آب در كشور خود است که چالشهای بسياری از جمله خشک شدن هامون و افزايش شدت گرد و غبار برای استان سيستان و بلوچستان را به همراه داشته است. این مسئله موضوعی است كه بايد در قالب سياستهای برون مرزی كشور مورد پيگيری قرار گيرد. يعنی با در نظر گرفتن فرامرزی بودن منابع تامين آب تالاب هامون، وزارت امور خارجه در اين موضوع نقشی روشن و موثر دارد.
از سوی ديگر نیز تنها بانی حفاظت از تالابها و تامین حقابه آنها بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست نیست و وزارت نیزو و وزارت امورخارجه وسازمانهای بینالمللی نیز در آن نقش بسیار مهمی دارند بنابراین با توجه به قانون حفاظت و احيا تالابها، وزارت نيرو موظف به تأمين نياز آب محيط زيستی تالابها در اولويت دوم و پس از تامين آب شرب است. وزارت نيرو نقشی بسيار مهم در بعد ملی این موضوع ايفا میكند. البته با توجه به نقش موثر وزارت نيرو در كميساران آب، مسئوليت اين نهاد در اين زمينه، دو چندان خواهد بود.
درست است که رودخانه هامون از اهمیت بالایی برخوردار است اما ذكر اين نكته نیز ضروری است كه رودخانه هيرمند تنها منبع سيرابسازی تالاب هامون نيست و رودخانههای ديگری همچون فراه، هرات، خوسپاس نيز در تامين نياز آبی محيط زيستی هامون نقش دارند و از اين رو علاوه بر تأكيد به ضرورت اجرای معاهده هيرمند از سوی وزارتخانههای نيرو و امور خارجه، لازم است تا تأمين نياز آبی محيط زيستی هامون از ساير منابع آبی برون مرزی نيز مورد پيگيری قرار گيرد .
اینکه در این گزارش به سفر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یک اقدام پوپولیستی اشاره شده کاملا ناشی از عدم توجه به اطلاعرسانیهای انجام شده از سوی سازمان درباره محتوا و دستاوردهای آن سفر و به هدف تحت تتاثیر قرار دادن تفکرات و احساسات مردم بود که افکار ناامیدانه خود را به جامعه انتقال دهد چرا که رئیس سازمان در آلودهترین روز سیستان که درگیر توفان گرد و غبار بود به این استان سفر کرد تا تمام مقامات مشکلات مردم این منطقه را با تمام وجود احساس کنند و برای رفع آن مشکل اقدام مناسبی انجام دهند.
سفر اخير دکتر سلاجقه_ معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست_ و نشست بيندستگاهی در سیستان به منظور تأكيد بر ضرورت اتخاذ رويكردی يكپارچه و جامع و در قالب ستاد ملی مقابله با گرد و غبار بود تا با هماهنگی و انسجام و اجرای برنامهها شاهد كاهش آلام مردم صبور و محترم استان از بیآبی و گرد و غبار و به تبع آن ساير چالشها همچون چالشهای اقتصادی، معيشتی و بهداشتی باشيم.
از جمله دستاوردهای مثبت این سفر برگزاری شانزدهمين نشست ستاد ملی مقابله با پديده گرد و غبار برای جلب نظر دستگاههای مسئول به شرايط مردم صبور استان و تأكيد بر ضرورت توجه بيشتر به شرايط استان به رياست دكتر سلاجقه رئيس سازمان حفاظت محيط زيست و با حضور نمايندگان تمامی دستگاههای مسئول همچون وزارتخانههای امور خارجه، نيرو، صمت، جهاد كشاورزی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و سازمان منابع طبيعی و آبخيزداری در زابل برگزار شد. اخبار و مصوبات اين سفر نیز بر روی پرتال سازمان حفاظت محيط زيست به آدرس doe.ir گزارش شده است.
اين سفر تنها تلاش سازمان حفاظت محيط زيست برای جلب توجه و همكاری دستگاهها به موضوع مهم تالاب هامون و شرايط مردم عزيز استان سيستان و بلوچستان نبوده و پيش از اين سفر هم اقدامهای بسياری از جمله اجلاس بینالمللی گرد و غبار، نشستهای دوجانبه با کشورهای همسایه برای موضوع گرد و غبار و همکاری میان کشورها صورت گرفته است بنابراین نمیتوان تنها با به کارگیری واژه نادرست پوپولیست برای یک سازمان نظارتی که در جایگاه خود اقدامات بسیار مناسبی انجام داده، موجبات ناامیدی و ناراحتی را در میان مردمی ایجاد کند که یکی از کوچکترین اهداف این اقدامات ایجاد روزنه امید در دل آنها بود.
به فاصله كمتر از يك هفته از سفر به منطقه، طرح مسئله محيط زيست در نخستين روز نشست كميسيون مشترک اقتصادی ايران – افغانستان (13 آبان 1402) و تشكيل كارگروه محيط زيست ايران و افغانستان بود، ديدار ريیس سازمان حفاظت محيط زيست با ملا برادر عبدالغنی، معاون رییسالوزرا طالبان و مذاكره در خصوص راهكارهای كاهش گرد و غبار و توافق برای همكاریهای محيط زيستی بود و در راستای حفاظت و احيا تالاب هامون نيز در حال انجام است.
دستاورد دیدار ایران و افغانستان نیز به این گونه بود که در صورت بهبود وضعیت ذخیره آبی، رهاسازی آب به هامون انجام و آن با دیگر پر آب شود.
نکته بسیار مهم در اولویت قرار داشتن محیط زیست در دولت سیزدهم است که همواره برای حفاظت از آن از طرق مختلف تلاش میکند و در راستای برقراری روابط بین المللی برای بهبود شرایط محیط زیستی است اما تخریب محیط زیست یک شبه رخ نداده که یک شبه به دنبال اصلاح شرایط باشیم و همه چیز نیازمند زمان و تدبیراندیشی است.
انتهای پیام